Toespraak van directeur Omgevingsveiligheid en milieurisico’s Judith Elsinghorst

06-02-2020

"Een gezonde en veilige leefomgeving vormen de basis van onze welvaart en ons welzijn. De vele opgaven voor onze leefomgeving raken ons allemaal. Een goed functionerend VTH-stelsel is hierbij essentieel om deze opgave aan te pakken", aldus Judith Elsinghorst namens de minister.

Dames en heren,

Mijn naam is Judith Elsinghorst. Ik ben directeur Omgevingsveiligheid en milieurisico’s op het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat.
Helaas is mijn minister, Stientje van Velhoven, verhinderd u vandaag toe te spreken.
Dat had zij heel graag gedaan, want zij is enorm betrokken bij uw werk, uw professionaliteit en uw inzet.
Werk dat essentieel is voor de gezondheid en veiligheid van al onze inwoners.

Het is de eerste keer dat deze bijeenkomst plaatsvindt.
Met als doel kennis en ervaringen uit te wisselen, terug te kijken, maar bovenal toekomstige ontwikkelingen en uitdagingen te bespreken en te delen.
U hoeft zich kortom niet te vervelen vandaag.

Het programma vandaag geeft ook goed aan hoe dynamisch uw werk is: actueel en met steeds weer nieuwe uitdagingen.

In mijn toespraak vandaag wil ik ingaan op het Vergunningverlening, Toezicht en Handhaving -stelsel, de Omgevingswet en de Milieuvisie die ik in het voorjaar hoop uit te brengen.

Dames en heren,

Een gezonde en veilige leefomgeving vormen de basis van onze welvaart en ons welzijn.
De vele opgaven voor onze leefomgeving raken ons allemaal.
Het gaat hierbij onder andere over gezondheid, klimaatbeleid, innovatie, circulaire economie, arbeidsomstandigheden en veel meer.
Een goed functionerend VTH-stelsel is hierbij essentieel om deze opgave aan te pakken.

Samen met u wil het ministerie werken aan een veilig en gezonde leefomgeving voor al onze inwoners.
Het is onze gezamenlijke taak het stelsel verder te verbeteren en te professionaliseren.
Ik heb daar veel vertrouwen in.
Mijn waardering voor uw werk en de onmisbare bijdrage die u elke dag weer levert voor een schone en veilige leefomgeving kan niet genoeg benadrukt worden.

Ik hoef u niet te schetsen, maar ik doe het toch, wat voor een kluif het is ondernemers en de samenleving op het belang van bepaalde maatregelen te wijzen voor een schone leefomgeving.
Dit doet een stevig beroep op u.
Mee denken, advies geven, schakelen tussen niveaus zoals uitvoerend medewerkers van bedrijven, milieucoördinatoren, directeuren en bestuurders, streng en daadkrachtig optreden.
En tegelijk kennis hebben van data, bedrijfsprocessen en zelfs gedragswetenschappen om je werk goed te doen.

U opereert in een snel veranderend speelveld.
Van stikstof, tot grafietregen, PFAS, korrels op kunstgrasvelden enzovoorts.
Maar ook nieuwe activiteiten binnen bedrijven waarvoor in een aantal gevallen niet passende wet – en regelgeving is.
Dat vergt meedenken en veel flexibiliteit van U.
Eerder was dit bijvoorbeeld het geval voor bodemenergiesystemen.
En nu geldt dit voor een aantal activiteiten binnen bedrijven die zich met recycling bezighouden.
Ook de voortdurende ontwikkeling van Zeer Zorgwekkende Stoffen vraagt vanzelfsprekend uw aandacht.

Stoffen als Gen-X of PFOA houden u vast weleens uit uw slaap.
Dat geldt overigens óók voor mij, zeg ik u ter geruststelling ;)
Uw kennis en kunde over deze stoffen is essentieel voor goede besluitvorming.
Tegelijkertijd besef ik heel goed het beoordelen van deze stoffen een enorme taak is. 
Daarmee wil ik u ondersteunen.
Zo heeft het RIVM in opdracht van het ministerie het afgelopen jaar een zogeheten ZZS-navigator ontwikkeld.
Ook biedt het kennisnetwerk ZZS een platform voor overheden en omgevingsdiensten om informatie en ervaringen met elkaar te delen.

Uw werk gaat over vraagstukken die vanuit de maatschappij adequate antwoorden vragen.
Van politiek, van overheden, van bedrijven…van U.   
En dat in de wetenschap dat Omgevingsdiensten relatief jonge organisaties zijn.
In de eerste jaren was het vooral bouwen aan de organisatie en het samensmelten van verschillende culturen.
De afgelopen jaren zijn forse stappen gezet in het professionaliseren van omgevingsdiensten.
Uit het laatste onderzoek van vorig jaar naar de kwaliteit van de uitvoering van VTH-taken bleek dat het stelsel ‘staat en draait’.
Niettemin was er óók nog ruimte voor verbetering.
Hierover gaat het Rijk samen met u en andere partijen een actie-agenda opstellen.
Die noemen we de zogeheten Uitvoeringsagenda VTH-taken.

We kennen allemaal de kwesties die spelen rondom zware industrie en de incidenten die daar plaats kunnen vinden.
Voldoende kennis speelt daarbij een fundamentele rol.
Dat bepaalt tenslotte de kwaliteit van uw werk
Hoe zorgen we ervoor dat u die kennis opbouwt en kunt delen.
Hoe houden we deze kennis in huis, zodat deze beklijft?
Hoe zorgen we ervoor dat we niet steeds hetzelfde wiel proberen uit te vinden?
De antwoorden op deze vragen gaan we oppakken in deze uitvoeringsagenda VTH.

Ik wil jullie vragen input te geven voor deze agenda.
Want u bent op dit punt onze ogen en oren, u kent de dagelijkse praktijk.

 

 

Dames en heren,
Mijn tweede onderwerp: de Omgevingswet

De Omgevingswet komt met rasse schreden dichterbij.
Iedereen is druk bezig met de voorbereiding hierop.

In de Omgevingswet zullen zoveel mogelijk voorschriften vanuit de huidige wetgeving gelden.
Voor u, maar ook voor het Rijk, is het van belang dat het VTH-stelsel en daarmee de rol van de omgevingsdiensten op eenzelfde manier wordt gewaarborgd als onder de huidige wetgeving.

Gemeenten moeten vanuit de omgevingswet een omgevingsplan opstellen. Vroeger ging het alleen om een bestemmingsplan, de ruimtelijke inrichting. Nu moeten onderwerpen als gezondheid, veiligheid en milieuaspecten, denk aan geluid, ook een plek krijgen in het plan.
Omgevingsdiensten hebben op dit punt veel expertise in huis.
Dat betekent dat er voor gemeenten en omgevingsdiensten een uitdaging ligt voor nauwere samenwerking.
Want het doel is en blijft dat onderwerpen als veiligheid, duurzaamheid en gezondheid gezamenlijk vastgelegd worden in het omgevingsplan.

Ook bedrijven krijgen te maken met de Omgevingswet en de nieuwe systematiek van de wet. Samen werken we aan een goede uitvoering van de wet. U merkt dat dit het bedrijfsleven bezighoudt, bijvoorbeeld door de discussie over aandachtsgebieden en het verzoek van bedrijven aan u om hierover te communiceren. Samen met provincies en bedrijfsleven kijken we hoe we dit met elkaar kunnen oppakken.

Op 28 januari is in de Eerste Kamer gesproken over de Invoeringswet. Op 11 februari wordt daar door de Eerste Kamer over gestemd. We gaan samen met u verder aan de slag met de praktische invoering van de wet. 

Mijn derde onderwerp: de Milieuvisie.

De minister werkt aan deze Milieuvisie die zij dit voorjaar het licht wil laten zien.
Waarom een visie?

Nederland is een mooi en welvarend land.
Onze samenleving bruist van energie en ondernemingsdrang.
Op allerlei ranglijstjes scoren we wereldwijd steeds weer hoog.
Niet alleen waar het gaat om onze beleving van geluk, maar ook om de kwaliteit van onze infrastructuur en onze concurrentiekracht.
En dat alles bereiken we in een dichtbevolkte delta, op een klein stukje land in Europa, waar de grote rivier uitmonden in zee.
Een delta waar het kortom soms flink passen en meten is.

We zijn er met ons milieubeleid de afgelopen decennia in geslaagd die welvaart en die energie in goede banen te leiden.
We hebben redenen genoeg om gepast trots te zijn op ons milieubeleid die dit mogelijk heeft gemaakt.

U voelt de ‘maar…’ al aankomen.
Maar…er is geen reden voor zelfgenoegzaamheid.
Verdere vooruitgang stagneert en nieuwe vraagstukken doemen op.
Nog steeds levert de milieukwaliteit gezondheidsrisico’s op.
De stikstofcrisis laat zien dat we te maken hebben met hardnekkige vraagstukken die niet zomaar verdwijnen.
En nieuwe problemen stellen ons voor forse uitdagingen.
De verontreiniging van onze bodem met PFAS illustreert dit.
Bovendien zijn de uitdagingen waarvoor wij staan als Nederland, op het terrein van energietransitie, klimaat, circulaire economie groot.
Zeker in combinatie met het elke dag werken aan een veilig, gezond en schoon milieu.

Dat alles zal veel inzet van ons vragen.

Van u, van overheden, van bedrijven, van de wetenschap en uiteraard ook de inwoners van Nederland.
Elke dag weer.

Omgevingsdiensten spelen een belangrijke rol in ons milieubeleid.
Daarom is ook het verbeteren en verdere professionaliseren van het VTH stelstel een belangrijk speerpunt in deze milieuvisie.
Met de milieuvisie willen we handvatten geven om verdere milieu- en gezondheidswinst te boeken.
En tegelijkertijd willen weeen koers uitstippelen om te zorgen dat Nederland zich kan blijven ontwikkelen.

De milieuvisie richt zich kortom op het verbeteren van ons leefmilieu, dat zal u niet verbazen.
Wij denken dat een visie daarbij voor ons als kompas kan dienen.
Ons richting geeft voor een schoon, gezond en veilig Nederland; nu, morgen en in de toekomst.  

Deze visie is ook een uitnodiging aan iedereen om mee te blijven doen en denken.
En daar hebben wij de Omgevingsdiensten hard bij nodig.
Ik reken op u.
Maar als ik u een beetje ken, gaat dat zeker goed komen.  

Tot slot.
Ook dit jaar kijk ik er kortom weer naar uit samen met u te werken aan een schone, gezonde en veilige leefomgeving voor iedereen.
En gaan we verder met het professionaliseren van de Omgevingsdiensten zodat u daadkrachtig, met kennis van zaken en autoriteit kunt blijven optreden.

En meteen nog een oproep aan u: indien u wilt meewerken aan de uitvoeringsagenda VTH die we gaan maken, dan kunt u zich hiervoor melden bij de vandaag aanwezige collega’s: Ingeborg vd Kieft-Absil of Martine Tieleman.
Samen met u wil de minister en het ministerie hier verder mee aan de slag.
En daar heb ik net als mijn minister heel veel vertrouwen in, want uw betrokkenheid en professionaliteit staat buiten kijf.

Dank u wel!

Afbeeldingen

X (voorheen Twitter)

Cookie-instellingen